Czy przewlekła choroba nerek to powikłanie tylko cukrzycy typu 2? Algorytm postępowania w poszukiwaniu i leczeniu pacjentów z przewlekłą chorobą nerek

Wprowadzenie

W Polsce przewlekła choroba nerek (PChN) dotyczy prawie 5 mln osób. Niestety ok. 90% z nich nie wie, że choruje. Tymczasem szacuje się, że w 2040 r. PChN stanie się trzecim w kolejności niezakaźnym zabójcą – po chorobach układu krążenia i nowotworach. Dlaczego pisane są tak czarne scenariusze? Początkowy przebieg PChN ma charakter bezobjawowy, nerki najczęściej nie bolą, organizm zaczyna wysyłać sygnały dopiero w zaawansowanym stadium choroby [1]. Z tego powodu, aby zmierzyć się z „cichym zabójcą”, należy jak najwcześniej zidentyfikować jego potencjalne „ofiary” i wyposażyć się w odpowiednią „broń”.

Kogo badać?

Należy jak najwcześniej zwrócić uwagę na pacjentów z najczęstszymi czynnikami ryzyka, takimi jak:
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym niewydolność serca),
• stan po przebytym ostrym uszkodzeniu nerek.
Do rzadziej występujących czynników ryzyka rozwoju PChN należą:
• anatomiczne wady układu moczowego,
• wywiad choroby nerek w rodzinie,
• choroba nerek w dzieciństwie,
• anemia sierpowatokrwinkowa,
• niska masa urodzeniowa, przedwczesny poród, preeklampsja, eklampsja,
• nawracająca kamica nerkowa,
• choroby przewlekłe (zakażenie HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu C, układowe zapalenie naczyń, toczeń rumieniowaty układowy),
• choroba onkologiczna związana z nefropatią zaporową, napromienianiem nerek czy zmniejszeniem masy nerek po nefrektomii,
• przyjmowanie leków nefrotoksycznych, takich jak preparaty litu, niektóre leki przeciwnowotworowe, przeciwretrowirusowe, antybiotyki (np. aminoglikozydy),
• zamieszkiwanie obszarów geograficznych o zwiększonej częstości występowania PChN (Ameryka Środkowa, Sri Lanka, Półwysep Bałkański),
• narażenie na kadm, ołów, rtęć, pestycydy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne [2].
Gabinet specjalisty medycyny rodzinnej jest często pierwszym miejscem, do którego trafia poszukujący pomocy pacjent. Lekarze mają wgląd do dokumentacji medycznej, historii choroby pacjenta, listy przyjmowanych leków. Wiedza, doświadczenie i czujność pozwalają odegrać rolę detektywa i jak najwcześniej zidentyfikować grupę osób zagrożonych zbliżającym się niebezpieczeństwem wystąpienia PChN. Nie mniej ważne są działania podejmowane w ramach prewencji pierwotnej – edukacja pacjenta oraz właściwa farmakoterapia mające na celu eliminację...


Pełna treść artykułu...