eISSN: 1897-4309
ISSN: 1428-2526
Contemporary Oncology/Współczesna Onkologia
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Supplements Addendum Special Issues Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Publication charge Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
3/1999
vol. 3
 
Share:
Share:

SCC antigen in diagnosis and monitoring of squamous cell carcinoma of the oral mucosa

Hanna Maciejewska
,
Krzysztof Osmola
,
Leszek Lewandowski

Współcz Onkol (1999) 3, 118-119
Online publish date: 2003/08/05
Article file
- Antygen.pdf  [0.06 MB]
Get citation
 
 
WSTĘP


W badaniach onkologicznych coraz częściej oznacza się markery nowotworowe. Są to substancje wytwarzane w komórkach nowotworowych lub prawidłowych umożliwiające określanie zjawisk związanych z rozwojem nowotworu.

Antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag) jest markerem różnicowania. Jest to białko z grupy inhibitorów proteazy serynowej. SCC-Ag został wyodrębniony przez Kato i Torigoe z raka szyjki macicy. Podstawą do oznaczania stężenia SCC było stwierdzenie obniżania się poziomu antygenu w surowicy krwi chorych po usunięciu guza. Z uwagi na podobieństwo histologiczne raków płaskonabłonkowych antygen SCC jest wykorzystywany również do diagnostyki nowotworów krtani i przełyku.



CEL PRACY


Celem przeprowadzonych badań była ocena przydatności badania stężenia antygenu SCC w surowicy chorych na raka jamy ustnej przed i po leczeniu chirurgicznym, dla monitorowania przebiegu leczenia.



MATERIAŁ I METODYKA BADAŃ


Oznaczenia poziomu SCC-Ag wykonano u 58 chorych leczonych w Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej AM w Poznaniu z powodu raka płaskonabłonkowego, zlokalizowanego w różnych okolicach jamy ustnej. W badanej grupie było 16 kobiet i 42 mężczyzn. Średni wiek chorych wynosił 59 lat. Rozpoznanie histopatologiczne opierano na badaniu mikroskopowym wycinków z guza. Cechy kliniczne nowotworów określano wg klasyfikacji TNM. Wielkość T1 miały cztery guzy, T2 – 23, T3 – 22 i T4 – 9.

Krew do badań pobierano na skrzep i po natychmiastowym odwirowaniu zamrażano. Do oznaczenia poziomu antygenu raka płaskonabłonkowego zastosowano zestaw IMx firmy Abbot Laboratories oparty na metodzie mikroenzymatycznej. Grupę kontrolną stanowiło 9 zdrowych osób leczonych w Klinice z powodu wad zgryzowo-twarzowych.

Analizę statystyczną przeprowadzono testem Wilcoxona i Man-Whitney.



WYNIKI


U chorych z guzami o wielkości T1 – T4 wartości średnie SCC-Ag wynosiły odpowiednio: 1,50; 2,68; 2,49 i 4,33 ng/ml (Tab. 2.). Średnia wartość stężenia SCC-Ag w grupie kontrolnej wynosiła 1,31, a mediana 1,3.

Stężenie powyżej wartości kontrolnej miało 35 chorych, co stanowi 60,3 proc. W poszczególnych grupach T było to: 25 proc. dla T1, 56,5 proc. dla T2, 54,5 proc. dla T3 i 100 proc. dla chorych z guzami T4 (Tab. 3.).

Chorych o podwyższonej zawartości antygenu SCC podzielono na dwie grupy przyjmując za kryterium wielkość stężenia. W grupie pierwszej (Gr. I) o przedziale stężeń 1,3-2,0 znalazło się 14 chorych, a w grupie drugiej (Gr. II) 21 miało wartości powyżej 2,0 ng/ml.

W pierwszej grupie w 57 proc. przypadków wystąpiły przerzuty i wznowy procesu nowotworowego (wznowa: 3 przypadki, przerzuty lokoregionalne: 5 przypadków). W grupie II wznowy i przerzuty obserwowano u 71,4 proc. badanych (wznowa: 6 i przerzuty: 9 przypadków).

U 33 chorych wykonano badanie kontrolne po zabiegu. W 24 przypadkach poziom antygenu był mniejszy niż 1,3 ng/ml, a w 9 wyższy. Analiza obrazu klinicznego wykazała, że wśród tych 9 badanych, 6 chorych miało niekorzystny przebieg choroby zakończony zgonem w 5 przypadkach. Niepomyślne jest również rokowanie u chorych z wysokimi wartościami wyjściowymi (powyżej 2,5 ng/ml) bez względu na pooperacyjne obniżenie wartości, gdyż są oni potencjalnie zagrożeni możliwością powstania przerzutów.

W grupie I (SCC-Ag 1,3-2,0 ng/ml) czas od wystąpienia pierwszych objawów do rozpoczęcia leczenia wynosił 6,6 miesiąca, a w grupie II (SCC-Ag > 2,0 ng/ml) tylko 4,8 miesiąca (Tab. 4.).

Różnice stężeń przedoperacyjnych były statystycznie istotne pomiędzy guzami T2 a T4 oraz T3 a T4. Analiza statystyczna zmian stężenia SCC-Ag przed, i po zabiegu operacyjnym wykazała istotną statystycznie różnicę stężeń u chorych z guzami o wielkości T2 i T3 oraz u chorych z przerzutowymi węzłami N1b i N2b (Tab. 5. i Tab. 6.).



OMÓWIENIE


Odkrywcy antygenu raka płaskonabłonkowego Kato i Torigoe wykazali spadek poziomu tego czynnika po usunięciu ogniska nowotworowego szyjki macicy. Liczne późniejsze doniesienia potwierdziły przydatność oznaczenia antygenu SCC w monitorowaniu chorych na raka szyjki macicy. Wykazano również prognostyczne znaczenie zmian w zawartości SCC-Ag po operacyjnym usunięciu zmiany nowotworowej. Zdaniem części badaczy oznaczanie antygenu może mieć duże znaczenie monitorujące w nowotworach głowy i szyi.

Badania poziomu tego markera u chorych na raka jamy ustnej przed leczeniem mogą wskazywać na zaawansowanie procesu nowotworowego. Wielu autorów obserwowało częstsze podwyższenie poziomu SCC-Ag u chorych z przerzutami. Molina i współpracownicy oceniali odsetek tych chorych na 64 proc. W naszym materiale podwyższenie wartości w stosunku do grupy kontrolnej występowało u 60,3 proc. badanych. Wszyscy chorzy z guzami T4 mieli wartości SCC-Ag podwyższone, a wśród guzów T2 i T3 ok. 55 proc. badanych. Różnice stężeń były statystycznie istotne pomiędzy guzami T2 a T4 oraz T3 a T4 (p< 0,05). Oznaczanie antygenu SCC-Ag w okresie pooperacyjnym daje możliwość oceny skuteczności leczenia. Po radioterapii guzów głowoszyi przydatność oznaczania antygenu dla monitoringu skuteczności leczenia jest dyskutowana. Van Dongen i współpracownicy zastosowali oznaczanie SCC-Ag do rozpoznawania zmian przerzutowych w węzłach chłonnych oraz określania doszczętności zabiegu (residual tumors). Zwraca się jednak uwagę na prognostyczne znaczenie szczególnie pooperacyjnego oznaczania poziomu SCC-Ag. W badanym materiale stwierdzono, że u chorych z pooperacyjnym podwyższeniem poziomu antygenu w stosunku do wartości przedoperacyjnych wznowa i przerzuty występowały znacznie szybciej.

Dyskusyjna jest nadal granica podwyższenia stężenia SCC-Ag, przy której rokowanie jest niepomyślne. Fontana i współpracownicy ustalili w swoim materiale (189 chorych z guzami jamy ustnej, gardła i krtani) wartość graniczną na 2,5 ng/ml. Niepomyślny przebieg choroby w grupie stężeń 1,3-2,0 ng/m wystąpił u 57 proc. naszych chorych, a w grupie o zawartości powyżej 2,0 ng/ml u 71 proc. Ten nieco niższy odsetek koresponduje z wynikami Fontany i wsp., ale dotyczy jednorodnej grupy chorych tylko z rakami umiejscowionymi w jamie ustnej.

Czułość w oznaczeniu przedoperacyjnym wyniosła 78 proc., a swoistość 63 proc. (28 wznów i przerzutów na 58 chorych). W próbie pooperacyjnej czułość wyniosła 36 proc., a swoistość 94 proc. (14 wznów u 31 badanych). W badaniach Kurokawy i współpracowników czułość i swoistość kombinacji oznaczeń SCC-Sg i dwóch innych markerów wyniosła 69,0 proc. i 90,3 proc.



WNIOSKI


Podwyższenie stężenia SCC-Ag może być czynnikiem rokowniczym w ocenie przebiegu raka jamy ustnej.

Pooperacyjne podwyższenie stężenia SCC-Ag wskazuje na niepomyślny przebieg choroby.


PIŚMIENNICTWO W REDAKCJI


ADRES DO KORESPONDENCJI

dr n. med. Krzysztof Osmola

Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej

Akademii Medycznej w Poznaniu

ul. Przybyszewskiego 49

60-355 Poznań
Copyright: © 2003 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.