Sławomir Kamiński/Agencja Gazeta
Nierealne 7 proc. PKB na zdrowie
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 24.05.2021
Źródło: Jakub Szulc
| Tagi: | Jakub Szulc, Polski Ład |
– Do osiągnięcia 7 proc. nakładów na zdrowie konieczny jest dodatkowy zastrzyk finansowy ponad 44 mld zł rocznie lub podniesienie podstawy wymiaru składki z 9 do 13,1 proc. wynagrodzenia brutto – pisze Jakub Szulc w „Menedżerze Zdrowia”, analizując Polski Ład.
Komentarz Jakuba Szulca, byłego wiceministra zdrowia i eksperta EY Polska:
Ogłoszenie założeń Polskiego Ładu niewątpliwie zdominuje debatę publiczną w najbliższych miesiącach. Możemy spodziewać się dziesiątek wyliczeń, kto zyska, a kto straci w związku z rozwiązaniami zaproponowanymi przez rząd. Oczywiście, pełna analiza możliwa będzie dopiero po przeczytaniu projektów ustaw wprowadzających zapowiadane zmiany, jednak już teraz warto zwrócić uwagę na najważniejsze zapowiedzi, szczególnie w obszarach, która nas najbardziej interesują – zdrowia i finansowania zdrowia.
Niewątpliwie najbardziej znaczącą w kontekście systemu finansów publicznych zapowiedzią jest wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł, co zniesie opodatkowanie dochodów do 2,5 tys. zł miesięcznie podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie, rząd planuje całkowicie zlikwidować możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku, co w praktyce oznaczać będzie opodatkowanie wszystkich dochodów z pracy nowym 9-procentowym podatkiem. Ergo, dla dochodów do 30 tys. zł podatek wyniesie 9 proc., między 30, a 120 tys. zł – 26 proc. (9 proc. i 17 proc. PIT), powyżej 120 tys. – 41 proc. (9 proc. i 32 proc.). Jaki będzie skutek wprowadzenia tego rozwiązania dla systemu ochrony zdrowia? Żaden. Wymiar składki pozostaje bowiem na poziomie 9 proc., czyli Narodowy Fundusz Zdrowia dostanie dokładnie te same pieniądze, którymi dysponował wcześniej. Jedyna różnica pojawi się po stronie budżetu państwa, któremu zdecydowana większość składki zdrowotnej (7,75 proc.) obniżała wpływy z tytułu podatku PIT. Teraz tego ubytku nie będzie, rząd więc będzie stać na wprowadzenie wysokiej kwoty wolnej.
Jak w takim razie chcemy sfinansować zapowiadane w Polskim Ładzie 7 proc. PKB wydatków publicznych na zdrowie? Częściową odpowiedzią jest propozycja ujednolicenia składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jak wskazywałem w tekście „Co leży na składkowym stole?” opublikowanym w „Menedżerze Zdrowia”, dzisiaj składka samozatrudnionych wyliczana jest na podstawie 75 proc. średniego wynagrodzenia w gospodarce w ostatnim kwartale roku poprzedniego. To oznacza, że osoby prowadzące działalność gospodarczą płacą stałą miesięczną składkę zdrowotną (ok. 380 zł), niezależnie od osiąganego dochodu. Zapowiadane wprowadzenie oskładkowania dochodów z działalności gospodarczej w taki sam sposób jak dochodów z umowy o pracę powinno zwiększyć przychody NFZ ze składki średnio o 0,5 proc. PKB, co przełoży się na mniej więcej 10 mld zł rocznie. Co więcej, ponieważ także w tym przypadku nie będzie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku, taka zmiana nie spowoduje uszczuplenia dochodów podatkowych. Pamiętajmy jednak, że zgodnie z ustawą 6 proc. budżet państwa zobowiązany jest do wyrównania dochodów funduszu do 6 proc. PBK w 2024 r. Pozostawienie zapisów ustawy bez zmian, doprowadzi więc do zwiększenia dochodów składkowych NFZ, ale jednocześnie obniży wysokość dotacji z budżetu państwa.
Bez zmiany podstawy składki nie jest możliwe zapewnienie finansowania ochrony zdrowia do wskazanych w dokumencie 7 proc. PKB. Dzisiaj przychody składkowe NFZ stanowią ok. 3,9 proc. PKB – po ujednoliceniu składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą wyniosą 4,4 proc. Pozaskładkowe publiczne wydatki zdrowotne to około 0,65 proc. PKB – razem z pieniędzmi NFZ mamy więc 5,05 proc. Do osiągnięcia 7 proc. konieczny jest dodatkowy zastrzyk finansowy w wysokości ponad 44 mld zł rocznie lub podniesienie podstawy wymiaru składki z 9 do 13,1 proc. wynagrodzenia brutto.
Polski Ład odchodzi od retoryki 6 proc. na zdrowie jako sposobu na rozwiązanie wszystkich problemów systemu ochrony zdrowia, ale nie daje odpowiedzi na pytanie o długofalową poprawę finansowania opieki zdrowotnej w Polsce. W istocie główna zmiana – likwidacja odpisu podatkowego na składkę zdrowotną – prowadzi wyłącznie do poprawy sytuacji budżetu państwa, zaś zmiany systemowe, jak na przykład potrzebna reorganizacja systemu lecznictwa zamkniętego i poprawa dostępu do specjalistyki ambulatoryjnej, są w dokumencie zaznaczone jedynie hasłowo. Na szczegóły przyjdzie nam poczekać – być może tym razem nie okaże się, że góra urodziła mysz.
Przeczytaj także: „Polski Ład – część zdrowotna”, „Jędrzejczyk o zdrowotnej części Polskiego Ładu” i „Janusz Piechociński o składce zdrowotnej”.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: Polski Ład.
Ogłoszenie założeń Polskiego Ładu niewątpliwie zdominuje debatę publiczną w najbliższych miesiącach. Możemy spodziewać się dziesiątek wyliczeń, kto zyska, a kto straci w związku z rozwiązaniami zaproponowanymi przez rząd. Oczywiście, pełna analiza możliwa będzie dopiero po przeczytaniu projektów ustaw wprowadzających zapowiadane zmiany, jednak już teraz warto zwrócić uwagę na najważniejsze zapowiedzi, szczególnie w obszarach, która nas najbardziej interesują – zdrowia i finansowania zdrowia.
Niewątpliwie najbardziej znaczącą w kontekście systemu finansów publicznych zapowiedzią jest wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł, co zniesie opodatkowanie dochodów do 2,5 tys. zł miesięcznie podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie, rząd planuje całkowicie zlikwidować możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku, co w praktyce oznaczać będzie opodatkowanie wszystkich dochodów z pracy nowym 9-procentowym podatkiem. Ergo, dla dochodów do 30 tys. zł podatek wyniesie 9 proc., między 30, a 120 tys. zł – 26 proc. (9 proc. i 17 proc. PIT), powyżej 120 tys. – 41 proc. (9 proc. i 32 proc.). Jaki będzie skutek wprowadzenia tego rozwiązania dla systemu ochrony zdrowia? Żaden. Wymiar składki pozostaje bowiem na poziomie 9 proc., czyli Narodowy Fundusz Zdrowia dostanie dokładnie te same pieniądze, którymi dysponował wcześniej. Jedyna różnica pojawi się po stronie budżetu państwa, któremu zdecydowana większość składki zdrowotnej (7,75 proc.) obniżała wpływy z tytułu podatku PIT. Teraz tego ubytku nie będzie, rząd więc będzie stać na wprowadzenie wysokiej kwoty wolnej.
Jak w takim razie chcemy sfinansować zapowiadane w Polskim Ładzie 7 proc. PKB wydatków publicznych na zdrowie? Częściową odpowiedzią jest propozycja ujednolicenia składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jak wskazywałem w tekście „Co leży na składkowym stole?” opublikowanym w „Menedżerze Zdrowia”, dzisiaj składka samozatrudnionych wyliczana jest na podstawie 75 proc. średniego wynagrodzenia w gospodarce w ostatnim kwartale roku poprzedniego. To oznacza, że osoby prowadzące działalność gospodarczą płacą stałą miesięczną składkę zdrowotną (ok. 380 zł), niezależnie od osiąganego dochodu. Zapowiadane wprowadzenie oskładkowania dochodów z działalności gospodarczej w taki sam sposób jak dochodów z umowy o pracę powinno zwiększyć przychody NFZ ze składki średnio o 0,5 proc. PKB, co przełoży się na mniej więcej 10 mld zł rocznie. Co więcej, ponieważ także w tym przypadku nie będzie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku, taka zmiana nie spowoduje uszczuplenia dochodów podatkowych. Pamiętajmy jednak, że zgodnie z ustawą 6 proc. budżet państwa zobowiązany jest do wyrównania dochodów funduszu do 6 proc. PBK w 2024 r. Pozostawienie zapisów ustawy bez zmian, doprowadzi więc do zwiększenia dochodów składkowych NFZ, ale jednocześnie obniży wysokość dotacji z budżetu państwa.
Bez zmiany podstawy składki nie jest możliwe zapewnienie finansowania ochrony zdrowia do wskazanych w dokumencie 7 proc. PKB. Dzisiaj przychody składkowe NFZ stanowią ok. 3,9 proc. PKB – po ujednoliceniu składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą wyniosą 4,4 proc. Pozaskładkowe publiczne wydatki zdrowotne to około 0,65 proc. PKB – razem z pieniędzmi NFZ mamy więc 5,05 proc. Do osiągnięcia 7 proc. konieczny jest dodatkowy zastrzyk finansowy w wysokości ponad 44 mld zł rocznie lub podniesienie podstawy wymiaru składki z 9 do 13,1 proc. wynagrodzenia brutto.
Polski Ład odchodzi od retoryki 6 proc. na zdrowie jako sposobu na rozwiązanie wszystkich problemów systemu ochrony zdrowia, ale nie daje odpowiedzi na pytanie o długofalową poprawę finansowania opieki zdrowotnej w Polsce. W istocie główna zmiana – likwidacja odpisu podatkowego na składkę zdrowotną – prowadzi wyłącznie do poprawy sytuacji budżetu państwa, zaś zmiany systemowe, jak na przykład potrzebna reorganizacja systemu lecznictwa zamkniętego i poprawa dostępu do specjalistyki ambulatoryjnej, są w dokumencie zaznaczone jedynie hasłowo. Na szczegóły przyjdzie nam poczekać – być może tym razem nie okaże się, że góra urodziła mysz.
Przeczytaj także: „Polski Ład – część zdrowotna”, „Jędrzejczyk o zdrowotnej części Polskiego Ładu” i „Janusz Piechociński o składce zdrowotnej”.
Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: Polski Ład.
