123RF
Siedmiu na dziesięciu świadczeniodawców dopuszcza się nieprawidłowości w opiece okołoporodowej
Autor: Monika Stelmach
Data: 26.08.2021
Źródło: Sejm RP
Od marca 2020 r. do końca lipca 2021 r. NFZ przeprowadził dziesięć kontroli podmiotów w zakresie opieki okołoporodowej. W przypadku siedmiu świadczeniodawców wystąpiły nieprawidłowości pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa – wynika z odpowiedzi wiceministra zdrowia na interpelację poselską dotyczącą uchybień w opiece nad kobietą w ciąży.
Grupa posłów pod przewodnictwem Marceliny Zawiszy w interpelacji wskazała, że do biur poselskich napływają wiadomości od kobiet, które urodziły lub będą rodzić w najbliższym czasie, dotyczące realizacji przepisów rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej w warunkach pandemii COVID-19.
– Podejście do realizacji przepisów ww. rozporządzenia w warunkach epidemii jest bardzo zróżnicowane, a różnice powodują stres rodzących i niepewność co do kształtu opieki, jaką otrzymają w konkretnym szpitalu. Ta sytuacja jest spowodowana brakiem w rozporządzeniu o standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej przepisów odnoszących się do jej kształtu w warunkach epidemii. Tego rodzaju załącznik do rozporządzenia mógłby znacząco ułatwić pracę placówkom ochrony zdrowia, dostarczając oparty na prawie i obowiązujący sposób postępowania w stanie epidemii, a pacjentkom zapewniając przewidywalne i równe warunki porodu. Wydanie takich przepisów ma szczególne znaczenie w czasie, gdy do Polski dotrze niedługo czwarta fala zachorowań na COVID-19 – podkreślali posłowie.
W swoim piśmie pytali, czy Ministerstwo Zdrowia monitoruje stosowanie standardu opieki okołoporodowej w czasie pandemii, jakie wnioski wynikają z tych obserwacji, a także o to, czy minister opracuje nowelizację rozporządzenia o standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej w postaci wprowadzenia do niego załącznika uwzględniającego potrzeby i wyzwania, jakie rodzi stan epidemii.
W odpowiedzi wiceminister Waldemar Kraska oświadczył, że MZ na bieżąco podejmuje działania, które służą zapewnieniu wszystkim kobietom w okresie okołoporodowym i noworodkom właściwej opieki w tym szczególnie trudnym czasie. Wymienił też zalecenia, wydane wspólnie z konsultantami krajowymi:
– zalecenia konsultanta krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz konsultanta krajowego w dziedzinie perinatologii dotyczące porodów rodzinnych,
– zalecenia dotyczące metody ukończenia ciąży i porodu u pacjentek z rozpoznaniem/podejrzeniem COVID-19,
– zalecenia dotyczące kangurowania dzieci przez osobę towarzyszącą przy porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim,
– zalecenia dotyczące sposobu postępowania w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w przypadku noworodków matek zakażonych lub z podejrzeniem COVID-19.
W swoim piśmie przekonywał również, że w związku z otrzymywanymi sygnałami dotyczącymi przyjętego przez personel medyczny sposobu postępowania, często odmiennego od wskazanego w ww. zaleceniach, ministerstwo ściśle współpracuje z Rzecznikiem Praw Pacjenta, konsultantami krajowymi oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie działań wspierających ich właściwą realizację.
– Ponadto, wszystkie sygnały dotyczące naruszeń praw pacjentów w obszarze opieki okołoporodowej kierowane są do rozpatrzenia Rzecznikowi Praw Pacjenta, który na bieżąco monitoruje ich przestrzeganie, a w razie konieczności podejmuje działania w celu usunięcia nieprawidłowości. Jednocześnie na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (https://www.gov.pl/web/zdrowie/covid) została utworzona specjalna zakładka „Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące opieki okołoporodowej w czasie epidemii” – argumentował Kraska.
Jednym z zadań NFZ jest kontrola organizacji i sposobu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami. I jak zapewnia wiceszef resortu, Narodowy Fundusz Zdrowia wywiązuje się z tego obowiązku.
Od marca 2020 r. do końca lipca 2021 r. NFZ przeprowadził 10 kontroli podmiotów w zakresie opieki okołoporodowej. Z tego 4 kontrole zostały przeprowadzone w ramach POZ, 5 kontroli w ramach AOS, a jedna w ramach leczenia szpitalnego. W przypadku 7 świadczeniodawców wystąpiły nieprawidłowości pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
Do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należały:
• nieudzielanie świadczeń przez lekarza wymienionego w umowie (zmniejszona dostępność świadczeń, wpływ na jakość udzielanych świadczeń);
• udzielanie świadczeń niezgodnie z harmonogramem, niezgłaszanie zmian w harmonogramie i przerw w udzielaniu świadczeń;
• niedotrzymanie standardu opieki okołoporodowej w poszczególnych okresach ciąży;
• nieprawidłowe zakwalifikowanie i sprawozdanie do rozliczenia świadczeń, zrealizowanych u kobiet w poszczególnych okresach ciąży;
• sprawozdanie świadczeń niepotwierdzonych przez pacjentki zgodnie z udzielonymi odpowiedziami na podstawie art. 192a ustawy o świadczeniach i niepotwierdzonych w dokumentacji medycznej;
• gromadzenie informacji lub prowadzenie dokumentacji medycznej w sposób naruszający przepisy prawa (brak opisu udzielonego świadczenia, brak podpisu osoby udzielającej świadczeń, skreślenia bez autoryzacji osoby dokonującej zmiany);
• udzielanie świadczeń w sposób lub w warunkach nieodpowiadających wymogom określonym w obowiązujących przepisach lub umowie (m.in. brak planu edukacji przedporodowej, stanowiącego integralną część dokumentacji medycznej, niezgodna częstotliwość świadczeń: wizyty w edukacji przedporodowej z wymogami zarządzenia prezesa NFZ nr120/2018/DSOZ).
Wiceminister poinformował również, że od 1 marca 2020 r. do końca lipca br. do NFZ wpłynęło 111 skarg pacjentek dotyczących realizacji standardu opieki okołoporodowej, z czego 28 skarg uznano za zasadne, 11 skarg za częściowo zasadne, 34 skargi zostały uznane za niezasadne, 2 są w toku, a 36 skarg pozostawiono bez rozpoznania lub nie mieściły się one w kompetencjach NFZ (zostały przekazane do właściwych organów).
Najczęstszymi przyczynami składania skarg były:
• odmowa realizacji wizyty w ciągu 7 dni dla kobiety w ciąży;
• trudności w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, niezrealizowana wizyta patronażowa;
• wyznaczenie odległego terminu w poradni diabetologicznej kobiecie w ciąży;
• niejasne zasady realizacji porodów rodzinnych w placówce podczas epidemii;
• ograniczenia prawa pacjentki do porodu rodzinnego i znieczulenia podczas porodu (w tym zmuszanie ciężarnych, u których wykryto COVID-19, do cięcia cesarskiego oraz izolacji noworodka na okres 14 dni);
• odmowa podania szczepionki przeciw grypie kobiecie w ciąży;
• nieprawidłowości w prowadzeniu ciąży;
• odmowa udzielenia świadczenia kobiecie z bólami porodowymi;
• odmowa realizacji świadczenia i refundacji leku kobiecie w ciąży;
• trudności z uzyskaniem świadczenia stomatologicznego w czasie epidemii dla kobiet w ciąży;
• odmowa wystawiania skierowań na badania pacjentkom będącym w ciąży;
• kierowanie pacjentek w ciąży na badania diagnostyczne poza systemem ubezpieczenia zdrowotnego;
• pobieranie opłat za badania prenatalne;
• żądanie wykonania we własnym zakresie oraz przedstawienia wyniku badania na COVID-19 osoby towarzyszącej przy porodzie;
• odmowa rejestracji do ginekologa w celu podania anty-RhD;
• odmowa podania immunoglobuliny;
• proponowanie realizacji teleporady dla pacjentki w ciąży.
– Podejście do realizacji przepisów ww. rozporządzenia w warunkach epidemii jest bardzo zróżnicowane, a różnice powodują stres rodzących i niepewność co do kształtu opieki, jaką otrzymają w konkretnym szpitalu. Ta sytuacja jest spowodowana brakiem w rozporządzeniu o standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej przepisów odnoszących się do jej kształtu w warunkach epidemii. Tego rodzaju załącznik do rozporządzenia mógłby znacząco ułatwić pracę placówkom ochrony zdrowia, dostarczając oparty na prawie i obowiązujący sposób postępowania w stanie epidemii, a pacjentkom zapewniając przewidywalne i równe warunki porodu. Wydanie takich przepisów ma szczególne znaczenie w czasie, gdy do Polski dotrze niedługo czwarta fala zachorowań na COVID-19 – podkreślali posłowie.
W swoim piśmie pytali, czy Ministerstwo Zdrowia monitoruje stosowanie standardu opieki okołoporodowej w czasie pandemii, jakie wnioski wynikają z tych obserwacji, a także o to, czy minister opracuje nowelizację rozporządzenia o standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej w postaci wprowadzenia do niego załącznika uwzględniającego potrzeby i wyzwania, jakie rodzi stan epidemii.
W odpowiedzi wiceminister Waldemar Kraska oświadczył, że MZ na bieżąco podejmuje działania, które służą zapewnieniu wszystkim kobietom w okresie okołoporodowym i noworodkom właściwej opieki w tym szczególnie trudnym czasie. Wymienił też zalecenia, wydane wspólnie z konsultantami krajowymi:
– zalecenia konsultanta krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz konsultanta krajowego w dziedzinie perinatologii dotyczące porodów rodzinnych,
– zalecenia dotyczące metody ukończenia ciąży i porodu u pacjentek z rozpoznaniem/podejrzeniem COVID-19,
– zalecenia dotyczące kangurowania dzieci przez osobę towarzyszącą przy porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim,
– zalecenia dotyczące sposobu postępowania w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w przypadku noworodków matek zakażonych lub z podejrzeniem COVID-19.
W swoim piśmie przekonywał również, że w związku z otrzymywanymi sygnałami dotyczącymi przyjętego przez personel medyczny sposobu postępowania, często odmiennego od wskazanego w ww. zaleceniach, ministerstwo ściśle współpracuje z Rzecznikiem Praw Pacjenta, konsultantami krajowymi oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie działań wspierających ich właściwą realizację.
– Ponadto, wszystkie sygnały dotyczące naruszeń praw pacjentów w obszarze opieki okołoporodowej kierowane są do rozpatrzenia Rzecznikowi Praw Pacjenta, który na bieżąco monitoruje ich przestrzeganie, a w razie konieczności podejmuje działania w celu usunięcia nieprawidłowości. Jednocześnie na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia (https://www.gov.pl/web/zdrowie/covid) została utworzona specjalna zakładka „Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące opieki okołoporodowej w czasie epidemii” – argumentował Kraska.
Jednym z zadań NFZ jest kontrola organizacji i sposobu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami. I jak zapewnia wiceszef resortu, Narodowy Fundusz Zdrowia wywiązuje się z tego obowiązku.
Od marca 2020 r. do końca lipca 2021 r. NFZ przeprowadził 10 kontroli podmiotów w zakresie opieki okołoporodowej. Z tego 4 kontrole zostały przeprowadzone w ramach POZ, 5 kontroli w ramach AOS, a jedna w ramach leczenia szpitalnego. W przypadku 7 świadczeniodawców wystąpiły nieprawidłowości pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
Do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należały:
• nieudzielanie świadczeń przez lekarza wymienionego w umowie (zmniejszona dostępność świadczeń, wpływ na jakość udzielanych świadczeń);
• udzielanie świadczeń niezgodnie z harmonogramem, niezgłaszanie zmian w harmonogramie i przerw w udzielaniu świadczeń;
• niedotrzymanie standardu opieki okołoporodowej w poszczególnych okresach ciąży;
• nieprawidłowe zakwalifikowanie i sprawozdanie do rozliczenia świadczeń, zrealizowanych u kobiet w poszczególnych okresach ciąży;
• sprawozdanie świadczeń niepotwierdzonych przez pacjentki zgodnie z udzielonymi odpowiedziami na podstawie art. 192a ustawy o świadczeniach i niepotwierdzonych w dokumentacji medycznej;
• gromadzenie informacji lub prowadzenie dokumentacji medycznej w sposób naruszający przepisy prawa (brak opisu udzielonego świadczenia, brak podpisu osoby udzielającej świadczeń, skreślenia bez autoryzacji osoby dokonującej zmiany);
• udzielanie świadczeń w sposób lub w warunkach nieodpowiadających wymogom określonym w obowiązujących przepisach lub umowie (m.in. brak planu edukacji przedporodowej, stanowiącego integralną część dokumentacji medycznej, niezgodna częstotliwość świadczeń: wizyty w edukacji przedporodowej z wymogami zarządzenia prezesa NFZ nr120/2018/DSOZ).
Wiceminister poinformował również, że od 1 marca 2020 r. do końca lipca br. do NFZ wpłynęło 111 skarg pacjentek dotyczących realizacji standardu opieki okołoporodowej, z czego 28 skarg uznano za zasadne, 11 skarg za częściowo zasadne, 34 skargi zostały uznane za niezasadne, 2 są w toku, a 36 skarg pozostawiono bez rozpoznania lub nie mieściły się one w kompetencjach NFZ (zostały przekazane do właściwych organów).
Najczęstszymi przyczynami składania skarg były:
• odmowa realizacji wizyty w ciągu 7 dni dla kobiety w ciąży;
• trudności w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, niezrealizowana wizyta patronażowa;
• wyznaczenie odległego terminu w poradni diabetologicznej kobiecie w ciąży;
• niejasne zasady realizacji porodów rodzinnych w placówce podczas epidemii;
• ograniczenia prawa pacjentki do porodu rodzinnego i znieczulenia podczas porodu (w tym zmuszanie ciężarnych, u których wykryto COVID-19, do cięcia cesarskiego oraz izolacji noworodka na okres 14 dni);
• odmowa podania szczepionki przeciw grypie kobiecie w ciąży;
• nieprawidłowości w prowadzeniu ciąży;
• odmowa udzielenia świadczenia kobiecie z bólami porodowymi;
• odmowa realizacji świadczenia i refundacji leku kobiecie w ciąży;
• trudności z uzyskaniem świadczenia stomatologicznego w czasie epidemii dla kobiet w ciąży;
• odmowa wystawiania skierowań na badania pacjentkom będącym w ciąży;
• kierowanie pacjentek w ciąży na badania diagnostyczne poza systemem ubezpieczenia zdrowotnego;
• pobieranie opłat za badania prenatalne;
• żądanie wykonania we własnym zakresie oraz przedstawienia wyniku badania na COVID-19 osoby towarzyszącej przy porodzie;
• odmowa rejestracji do ginekologa w celu podania anty-RhD;
• odmowa podania immunoglobuliny;
• proponowanie realizacji teleporady dla pacjentki w ciąży.
