iStock
Zagrożona ciąża – resort publikuje wytyczne dla lekarzy
Ministerstwo Zdrowia przypomina o standardach związanych z opieką nad ciężarnymi – w komunikacie informuje o szczegółowych zalecenia dotyczące postępowania w przypadku przedwczesnego odpływania płynu owodniowego. To nawiązanie do tragedii w Pszczynie, gdzie zmarła 30-letnia kobieta w ciąży.
Ministerstwo Zdrowia na swojej stronie internetowej publikuje komunikat pod tytułem „Zdrowie i życie matki jest bezcenne”. Czytamy w nim, że „w myśl obowiązujących przepisów w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia kobiety zakończenie ciąży jest zgodne z prawem”.
– W przypadku sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu kobiety – na przykład podejrzenia zakażenia dotyczącego jamy macicy, krwotoku – zgodne z prawem jest niezwłoczne zakończenie ciąży w oparciu o obowiązujące przepisy Ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78 z późn. zm.). Dokument ten wprost wskazuje na przesłankę zagrożenia życia lub zdrowia matki. Trzeba podkreślić, że są to przesłanki rozłączne. Wystąpienie tylko jednej z nich jest wystarczającą prawną przesłanką do podjęcia reakcji przez lekarza. Oczywistym jest, że pacjentka na każdym etapie prowadzenia ciąży musi być informowana o aktualnych ryzykach związanych ze zdrowiem i życiem – podkreśla resort w zaleceniach, dodając, że „w standardzie określonym przez krajowego konsultanta ds. położnictwa i ginekologii, w przypadku ustalenia oznak zagrożenia życia płodu po skończonym 22. tygodnia ciąży – i sześciu, siedmiu dniach kolejnego – trzeba rozważyć zakończenie ciąży, pozostawiając decyzję kobiecie, po udzieleniu wyczerpujących informacji dotyczących zagrożenia życia płodu i szans na jego przeżycie – uwzględniając szanse na prawidłowy rozwój. Informacji powinien udzielić zarówno położnik, jak i pediatra lub neonatolog”.
Resort podkreśla, że „lekarze nie mogą obawiać się podejmowania oczywistych decyzji, podejmowanych w oparciu o swoje doświadczenie i dostępną wiedzę medyczną”.
W uzgodnieniu z krajowym konsultantem do spraw położnictwa i ginekologii Ministerstwo Zdrowia przekazuje szczegółowe zalecenia dotyczące postępowania w przypadku przedwczesnego odpływania płynu owodniowego.
Przedwczesne odpływanie płynu owodniowego, przed rozpoczęciem pierwszego okresu porodu, wymaga każdorazowo podjęcia następujących działań:
– potwierdzenia faktu odpływania płynu owodniowego poprzez badanie przez pochwę, ocenę AFI w badaniu ultrasonograficznym, potwierdzenia odpływania płynu owodniowego w testach biochemicznych,
– odnotowania czasu i okoliczności odpływania płynu owodniowego, stanu ogólnego pacjentki – tętno, temperatura, ciśnienie tętnicze krwi – czynność serca płodu, jego położenie – po skończonym 22. tygodniu ciąży i sześciu, siedmiu dniach kolejnego – i wielkość,
– pobrania krwi matki celem oznaczenia morfologii krwi obwodowej z rozmazem krwinek białych, CRP, ewentualnie innych wykładników zakażenia, na przykład prokalcytonina, oznaczenie układu krzepnięcia z fibrynogenem – badania powinny być powtarzane zależnie od aktualnej sytuacji klinicznej,
– pobrania pełnego wymazu bakteriologicznego z antybiogramem – w przypadku kontynuacji ciąży badanie powinno być powtarzane w zależności od aktualnej sytuacji klinicznej,
– zastosowania profilaktycznej, empirycznej, antybiotykoterapii lekiem o możliwie szerokim spektrum działania, między innymi na Escherichia coli, Enterococcus faecalis, Klebsiella, Streptococcus, w dawce jak w zakażeniu – po uzyskaniu wyniku badania bakteriologicznego stosowana antybiotykoterapia powinna zostać zweryfikowana.
– W ciąży powyżej 22. tygodnia i przed ukończeniem 36. tygodnia należy dążyć do podania pełnej dawki sterydów w celu zwiększenia szans dziecka na przeżycie, pod warunkiem braku wskazań do wcześniejszego, szybkiego zakończenia ciąży – informuje resort.
– W przypadku odpływania płynu owodniowego przed ukończeniem 22. tygodnia ciąży i sześciu, siedmiu dniach kolejnego niezbędne jest poinformowanie kobiety o ograniczonych szansach dziecka na przeżycie i jego prawidłowy rozwój. Postępowanie powinno zależeć od aktualnej sytuacji klinicznej, zaawansowania ciąży, decyzji pacjentki. Niezależnie od podjętej przez kobietę decyzji powinna być ona odnotowana w dokumentacji medycznej i poświadczona przez pacjentkę i lekarza specjalistę w zakresie położnictwa i ginekologii. Od 23. tygodnia ciąży i do siedmiu dni kolejnego w przypadku braku zagrożenia dla życia i zdrowia matki ciąża powinna być kontynuowana. Pacjentka powinna być hospitalizowana zgodnie z zasadami trójstopniowej opieki perinatalnej – wyjaśnia ministerstwo.
Komunikat ministerstwa a sprawa z Pszczyny
Zalecenia resortu wydano po tragedii w Pszczynie. 30-letniej kobieta trafiła do pszczyńskiego szpitala w dwudziestym drugim tygodniu ciąży, kiedy odeszły jej wody płodowe. U płodu już wcześniej stwierdzono wady rozwojowe. Pacjentka zmarła w wyniku wstrząsu septycznego. Rodzina i jej pełnomocniczka twierdzą, że lekarze zbyt długo zwlekali z zakończeniem ciąży, a to przyczyniło się do zgonu.
Sprawę bada prokuratura, kontrolę w placówce rozpoczął też Departament Kontroli Narodowego Funduszu Zdrowia.
– W przypadku sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu kobiety – na przykład podejrzenia zakażenia dotyczącego jamy macicy, krwotoku – zgodne z prawem jest niezwłoczne zakończenie ciąży w oparciu o obowiązujące przepisy Ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78 z późn. zm.). Dokument ten wprost wskazuje na przesłankę zagrożenia życia lub zdrowia matki. Trzeba podkreślić, że są to przesłanki rozłączne. Wystąpienie tylko jednej z nich jest wystarczającą prawną przesłanką do podjęcia reakcji przez lekarza. Oczywistym jest, że pacjentka na każdym etapie prowadzenia ciąży musi być informowana o aktualnych ryzykach związanych ze zdrowiem i życiem – podkreśla resort w zaleceniach, dodając, że „w standardzie określonym przez krajowego konsultanta ds. położnictwa i ginekologii, w przypadku ustalenia oznak zagrożenia życia płodu po skończonym 22. tygodnia ciąży – i sześciu, siedmiu dniach kolejnego – trzeba rozważyć zakończenie ciąży, pozostawiając decyzję kobiecie, po udzieleniu wyczerpujących informacji dotyczących zagrożenia życia płodu i szans na jego przeżycie – uwzględniając szanse na prawidłowy rozwój. Informacji powinien udzielić zarówno położnik, jak i pediatra lub neonatolog”.
Resort podkreśla, że „lekarze nie mogą obawiać się podejmowania oczywistych decyzji, podejmowanych w oparciu o swoje doświadczenie i dostępną wiedzę medyczną”.
W uzgodnieniu z krajowym konsultantem do spraw położnictwa i ginekologii Ministerstwo Zdrowia przekazuje szczegółowe zalecenia dotyczące postępowania w przypadku przedwczesnego odpływania płynu owodniowego.
Przedwczesne odpływanie płynu owodniowego, przed rozpoczęciem pierwszego okresu porodu, wymaga każdorazowo podjęcia następujących działań:
– potwierdzenia faktu odpływania płynu owodniowego poprzez badanie przez pochwę, ocenę AFI w badaniu ultrasonograficznym, potwierdzenia odpływania płynu owodniowego w testach biochemicznych,
– odnotowania czasu i okoliczności odpływania płynu owodniowego, stanu ogólnego pacjentki – tętno, temperatura, ciśnienie tętnicze krwi – czynność serca płodu, jego położenie – po skończonym 22. tygodniu ciąży i sześciu, siedmiu dniach kolejnego – i wielkość,
– pobrania krwi matki celem oznaczenia morfologii krwi obwodowej z rozmazem krwinek białych, CRP, ewentualnie innych wykładników zakażenia, na przykład prokalcytonina, oznaczenie układu krzepnięcia z fibrynogenem – badania powinny być powtarzane zależnie od aktualnej sytuacji klinicznej,
– pobrania pełnego wymazu bakteriologicznego z antybiogramem – w przypadku kontynuacji ciąży badanie powinno być powtarzane w zależności od aktualnej sytuacji klinicznej,
– zastosowania profilaktycznej, empirycznej, antybiotykoterapii lekiem o możliwie szerokim spektrum działania, między innymi na Escherichia coli, Enterococcus faecalis, Klebsiella, Streptococcus, w dawce jak w zakażeniu – po uzyskaniu wyniku badania bakteriologicznego stosowana antybiotykoterapia powinna zostać zweryfikowana.
– W ciąży powyżej 22. tygodnia i przed ukończeniem 36. tygodnia należy dążyć do podania pełnej dawki sterydów w celu zwiększenia szans dziecka na przeżycie, pod warunkiem braku wskazań do wcześniejszego, szybkiego zakończenia ciąży – informuje resort.
– W przypadku odpływania płynu owodniowego przed ukończeniem 22. tygodnia ciąży i sześciu, siedmiu dniach kolejnego niezbędne jest poinformowanie kobiety o ograniczonych szansach dziecka na przeżycie i jego prawidłowy rozwój. Postępowanie powinno zależeć od aktualnej sytuacji klinicznej, zaawansowania ciąży, decyzji pacjentki. Niezależnie od podjętej przez kobietę decyzji powinna być ona odnotowana w dokumentacji medycznej i poświadczona przez pacjentkę i lekarza specjalistę w zakresie położnictwa i ginekologii. Od 23. tygodnia ciąży i do siedmiu dni kolejnego w przypadku braku zagrożenia dla życia i zdrowia matki ciąża powinna być kontynuowana. Pacjentka powinna być hospitalizowana zgodnie z zasadami trójstopniowej opieki perinatalnej – wyjaśnia ministerstwo.
Komunikat ministerstwa a sprawa z Pszczyny
Zalecenia resortu wydano po tragedii w Pszczynie. 30-letniej kobieta trafiła do pszczyńskiego szpitala w dwudziestym drugim tygodniu ciąży, kiedy odeszły jej wody płodowe. U płodu już wcześniej stwierdzono wady rozwojowe. Pacjentka zmarła w wyniku wstrząsu septycznego. Rodzina i jej pełnomocniczka twierdzą, że lekarze zbyt długo zwlekali z zakończeniem ciąży, a to przyczyniło się do zgonu.
Sprawę bada prokuratura, kontrolę w placówce rozpoczął też Departament Kontroli Narodowego Funduszu Zdrowia.
