Marta Marchlewska-Wilczak/Kancelaria Senatu
Nadal nie wiadomo, jakie efekty przyniósł pilotaż Krajowej Sieci Onkologicznej ►
Autor: Monika Stelmach
Data: 04.03.2021
Źródło: Senat RP
– Trudno jednoznacznie ocenić efekty pilotażu, ponieważ nie można odnieść się do danych sprzed jego wprowadzenia, bo nie były systematycznie zbierane – przyznał Sławomir Gadomski podczas senackiej Komisji Zdrowia. Senatorowie postulowali, żeby mimo wszystko opracowano raport z przebiegu pilotażu, zanim KSO zacznie obowiązywać w całym kraju.
Pilotaż Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO) funkcjonuje od lutego 2019 r. w województwach dolnośląskim i świętokrzyskim, a od 2020 r. – podlaskim i pomorskim. W pilotażu testowany jest nowy model organizacji opieki onkologicznej w pięciu wybranych typach nowotworów – piersi, płuca, jelita grubego, jajników i gruczołu krokowego, bo są to najczęstsze typy nowotworów diagnozowanych w Polsce (60–70 proc. pacjentów onkologicznych).
Pilotaż KSO zakłada wprowadzenie jednolitych standardów diagnostyki i leczenia. Dlatego opracowano ścieżki postępowania dla tych pięciu nowotworów – wzór karty konsylium do oceny diagnostyki onkologicznej; plan leczenia, protokoły badań histopatologicznego i radiologiczno-histopatologicznego i szablon. W nowym modelu chodzi o zapewnienie skoordynowanej i kompleksowej opieki we współpracy wojewódzkiego ośrodka koordynującego i współpracujących ośrodków. Zgodnie z założeniami pozwoli poprawić komunikację z pacjentem, skrócić czas diagnozy, czekania na badania, a system monitorowania jakości zmobilizuje ośrodki i przyspieszy ścieżkę onkologiczną.
Nieznane efekty pilotażu KSO
Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski pytany o efekty pilotażu przyznał, że na razie trudno go jednoznacznie ocenić, ponieważ nie można odnieść się do danych sprzed pilotażu, gdyż nie były systematycznie zbierane. Jak wskazał, z pilotażu już widać jednak, że da się zorganizować współpracę między ośrodkami i zapewnić skoordynowaną opiekę pacjentom. Sprawnie działają też koordynatorzy leczenia już od pierwszej wizyty pacjenta, efekty przynoszą także konsylia. Powstała infolinia onkologiczna. Za sukces pilotażu wiceminister uznał wypracowanie standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, protokołu badania histopatologicznego, wzoru wytycznych dokumentacji dla konsyliów i wystandaryzowanych badań histopatologicznych.
Sławomir Gadomski poinformował też, że jakość usług wykonanych w pilotażu monitorują wojewódzkie ośrodki koordynujące, NFZ i resort zdrowia. Zostały wprowadzone specjalne jakościowe mierniki, które są raportowane co 12 miesięcy. Wyzwaniem stojącym zarówno przed resortem, jak i przed ośrodkami uczestniczącymi w pilotażu jest jednoznaczne przeanalizowanie tych danych. Widać także konieczność poprawy m.in. systemu raportowania.
KSO w całym kraju
Wiceminister przedstawił również założenia ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej. Jej projekt ma być gotowy do końca marca 2021 r., a zakładany termin wejścia w życie to 1 stycznia 2022 r. KSO ma skupić wszystkie podmioty w ramach ścieżki onkologicznej z zastosowaniem automatyzacji, standaryzacji i obiektywizmu.
– Rozwiązania, które sprawdzą się w pilotażu, staną się systemowo obowiązujące, tak aby zapewnić wysoki standard opieki onkologicznej pacjentom w całym kraju. Adres zamieszkania nie może decydować o szansach na wyzdrowienie – podkreślił Sławomir Gadomski.
Informację na temat przebiegu pilotażu KSO w Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu przedstawił jego dyrektor prof. Adam Maciejczyk. Według niego sukcesem pilotażu jest poprawa koordynacji między szpitalami, komunikacja z pacjentem i ułatwienie wejścia na ścieżkę onkologiczną, ustalenie wspólnych schematów postępowania. Pełna automatyzacja gromadzenia danych klinicznych i oceny realizowanej ścieżki onkologicznej pozwoliła na znaczne usprawnienie leczenia. Koordynatorzy opieki nad pacjentami onkologicznymi, którzy prowadzą pacjenta od pierwszej wizyty do zakończenia leczenia (1 na 40 chorych), bardzo pozytywnie oceniają checklisty, które wskazują, jak przygotować pacjentów na konsylium, co pomaga zlikwidować konieczność ich powtarzania. Prof. Adam Maciejczyk zwrócił uwagę, że efekty pilotażu dla pacjentów to skrócenie czasu oczekiwania na badania diagnostyczne czy poprawa jakości badań patomorfologicznych.
Inne wnioski z pilotażu to m.in. potrzeba zmiany karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO), ponieważ pasuje ona tylko do jednego typu nowotworu, a także kwestia mierników – należy je rozpatrywać oddzielnie dla każdego z pięciu analizowanych nowotworów i w zależności od stopnia ich zaawansowania, a nie wszystkie są możliwe do zastosowania w ocenie sieci.
– Dane z pilotażu pokazały, jak duża liczba pacjentów zgłasza się na leczenie w wyższym stopniu zaawansowania choroby, co może wynikać z niewystarczającej profilaktyki. Problemem jest także jakość badań, a od tego zależy trafność diagnozy i dobór skutecznej terapii – przekonywał prof. Adam Maciejczyk.
Konieczne analiza pilotażu
Podczas dyskusji na konieczność przedstawienia pełnego sprawozdania z pilotażu wskazywali - marszałek Tomasz Grodzki, przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera, a także przedstawicielka organizacji pacjentów Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej. Marszałek Senatu zwrócił również uwagę, że zanim przemodeluje się system opieki onkologicznej, należy się zastanowić nad tym, czy nie będzie to skutkować początkowym jego załamaniem.
Przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera przedstawiła wniosek, aby na kolejnym posiedzeniu komisji, jeszcze przed przystąpieniem Izby do pracy nad projektem ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, senatorowie mogli się zapoznać z raportem z przebiegu pilotażu KSO.
Przeczytaj także: „Prof. Jassem: Krajowa Sieć Onkologiczna nie rozwiąże problemów”.
Pilotaż KSO zakłada wprowadzenie jednolitych standardów diagnostyki i leczenia. Dlatego opracowano ścieżki postępowania dla tych pięciu nowotworów – wzór karty konsylium do oceny diagnostyki onkologicznej; plan leczenia, protokoły badań histopatologicznego i radiologiczno-histopatologicznego i szablon. W nowym modelu chodzi o zapewnienie skoordynowanej i kompleksowej opieki we współpracy wojewódzkiego ośrodka koordynującego i współpracujących ośrodków. Zgodnie z założeniami pozwoli poprawić komunikację z pacjentem, skrócić czas diagnozy, czekania na badania, a system monitorowania jakości zmobilizuje ośrodki i przyspieszy ścieżkę onkologiczną.
Nieznane efekty pilotażu KSO
Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski pytany o efekty pilotażu przyznał, że na razie trudno go jednoznacznie ocenić, ponieważ nie można odnieść się do danych sprzed pilotażu, gdyż nie były systematycznie zbierane. Jak wskazał, z pilotażu już widać jednak, że da się zorganizować współpracę między ośrodkami i zapewnić skoordynowaną opiekę pacjentom. Sprawnie działają też koordynatorzy leczenia już od pierwszej wizyty pacjenta, efekty przynoszą także konsylia. Powstała infolinia onkologiczna. Za sukces pilotażu wiceminister uznał wypracowanie standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, protokołu badania histopatologicznego, wzoru wytycznych dokumentacji dla konsyliów i wystandaryzowanych badań histopatologicznych.
Sławomir Gadomski poinformował też, że jakość usług wykonanych w pilotażu monitorują wojewódzkie ośrodki koordynujące, NFZ i resort zdrowia. Zostały wprowadzone specjalne jakościowe mierniki, które są raportowane co 12 miesięcy. Wyzwaniem stojącym zarówno przed resortem, jak i przed ośrodkami uczestniczącymi w pilotażu jest jednoznaczne przeanalizowanie tych danych. Widać także konieczność poprawy m.in. systemu raportowania.
KSO w całym kraju
Wiceminister przedstawił również założenia ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej. Jej projekt ma być gotowy do końca marca 2021 r., a zakładany termin wejścia w życie to 1 stycznia 2022 r. KSO ma skupić wszystkie podmioty w ramach ścieżki onkologicznej z zastosowaniem automatyzacji, standaryzacji i obiektywizmu.
– Rozwiązania, które sprawdzą się w pilotażu, staną się systemowo obowiązujące, tak aby zapewnić wysoki standard opieki onkologicznej pacjentom w całym kraju. Adres zamieszkania nie może decydować o szansach na wyzdrowienie – podkreślił Sławomir Gadomski.
Informację na temat przebiegu pilotażu KSO w Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu przedstawił jego dyrektor prof. Adam Maciejczyk. Według niego sukcesem pilotażu jest poprawa koordynacji między szpitalami, komunikacja z pacjentem i ułatwienie wejścia na ścieżkę onkologiczną, ustalenie wspólnych schematów postępowania. Pełna automatyzacja gromadzenia danych klinicznych i oceny realizowanej ścieżki onkologicznej pozwoliła na znaczne usprawnienie leczenia. Koordynatorzy opieki nad pacjentami onkologicznymi, którzy prowadzą pacjenta od pierwszej wizyty do zakończenia leczenia (1 na 40 chorych), bardzo pozytywnie oceniają checklisty, które wskazują, jak przygotować pacjentów na konsylium, co pomaga zlikwidować konieczność ich powtarzania. Prof. Adam Maciejczyk zwrócił uwagę, że efekty pilotażu dla pacjentów to skrócenie czasu oczekiwania na badania diagnostyczne czy poprawa jakości badań patomorfologicznych.
Inne wnioski z pilotażu to m.in. potrzeba zmiany karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO), ponieważ pasuje ona tylko do jednego typu nowotworu, a także kwestia mierników – należy je rozpatrywać oddzielnie dla każdego z pięciu analizowanych nowotworów i w zależności od stopnia ich zaawansowania, a nie wszystkie są możliwe do zastosowania w ocenie sieci.
– Dane z pilotażu pokazały, jak duża liczba pacjentów zgłasza się na leczenie w wyższym stopniu zaawansowania choroby, co może wynikać z niewystarczającej profilaktyki. Problemem jest także jakość badań, a od tego zależy trafność diagnozy i dobór skutecznej terapii – przekonywał prof. Adam Maciejczyk.
Konieczne analiza pilotażu
Podczas dyskusji na konieczność przedstawienia pełnego sprawozdania z pilotażu wskazywali - marszałek Tomasz Grodzki, przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera, a także przedstawicielka organizacji pacjentów Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej. Marszałek Senatu zwrócił również uwagę, że zanim przemodeluje się system opieki onkologicznej, należy się zastanowić nad tym, czy nie będzie to skutkować początkowym jego załamaniem.
Przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera przedstawiła wniosek, aby na kolejnym posiedzeniu komisji, jeszcze przed przystąpieniem Izby do pracy nad projektem ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, senatorowie mogli się zapoznać z raportem z przebiegu pilotażu KSO.
Przeczytaj także: „Prof. Jassem: Krajowa Sieć Onkologiczna nie rozwiąże problemów”.
