O niewykorzystanym kapitale – nieruchomościach szpitali

Komentarz Adama Rozwadowskiego, założyciela spółki CM Enel-Med:
– Od dawna postulowałem regionalną koncentrację zarządzania szpitalami publicznymi. Argumenty, aby zreformować system szpitali, które prezentują ostatnio przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia są na ogół trafne – najważniejsze z nich to brak regionalnej koordynacji działań w zakresie planowania opieki nad pacjentami i niewłaściwe wykorzystanie zasobów generujące nadmierne koszty. Aktualna struktura właścicielska to szpitale należące do jednostek samorządu terytorialnego – 85 proc., uczelni medycznych – 7 proc., Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – 6 proc. i Ministerstwa Zdrowia – 2 proc. Ta statystyka pokazuje, jak powinna być zmieniana struktura właścicielska szpitali – chodzi o wspomnianą regionalną koncentrację. Taką opcją jako jedną z trzech prezentowanych przez wiceministra zdrowia Sławomira Gadomskiego jest ustanowienie dwóch właścicieli – ministerstwa i marszałków województw – przy czym resort objąłby szpitale uczelniane i resortowe. Powierzenie marszałkom wojewódzkiej sieci szpitali samorządowych byłoby kontynuacją zasady subsydiarności zgodnej z art.163 konstytucji.

Pozostałe warianty zmian są zdecydowanie mniej przejrzyste i powodują słuszny sprzeciw wielu samorządów.

Regionalizacja zarządzania zasobami szpitali winna prowadzić do optymalizacji kosztów przy wprowadzeniu zasad ekonomii zdrowia – powinna ułatwiać podejmowanie inicjatyw inwestycyjnych na podstawie opracowanych map potrzeb zdrowotnych, a wojewódzkie sieci szpitali powinny włączyć do swojej struktury szpitale prywatne, których potencjał w skali kraju jest już znaczący. Zdecydowana większość szpitali prywatnych została „wycięta” z ogólnopolskiej sieci szpitali, tym samym odcięta od możliwości realizowania świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Mimo tego wiele placówek prywatnych podjęło opiekę nad pacjentami covidowymi, inne realizują procedury ratujące życie i zdrowie pacjentów, którzy nie mogli dostać się do szpitali publicznych, zajętych przez pacjentów z covidem. Wszystkie szpitale prywatne z ogromnym zaangażowaniem chronią zdrowie i życie obywateli naszego kraju.

Istotnym elementem pozostaje zadłużenie szpitali. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z konstytucją art. 59 ustawy o działalności leczniczej stanowiący o obligatoryjnym pokrywaniu strat netto SPZOZ przez podmioty tworzące, czyli samorządy. TK zwrócił uwagę, że zadłużenie szpitali wynika z poziomu środków przekazywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia nieadekwatnych do kosztów ich działalności.

Do rozwiązania pozostaje anachroniczna formuła SPZOZ – reformując należałoby tę kwestię załatwić.

Odrębne zagadnienie to niewykorzystany ogromny kapitał szpitali w postaci nieruchomości. W wielu przypadkach sprzedaż tych zasobów w formule leasingu zwrotnego lub spółkom Skarbu Państwa – takim jak na przykład Orlen lub PZU, które zamiast włączyć się do poprawy efektywności systemu opieki zdrowotnej kupują Ruch i Polska Press – mogłaby dostarczyć znacznych środków na modernizację i rozwój szpitalnictwa. Szpital nie musi być właścicielem nieruchomości, a jedynie wyposażenia – nieruchomość może dzierżawić na zasadach rynkowych, pod warunkiem funkcjonowania zgodnego z zasadami ekonomii i kodeksu spółek handlowych.

Co zyskaliby kupujący nieruchomości, a co dyrekcja szpitala – czy szpital musiałby płacić ceny rynkowe wynajmu i czy byłyby one niższe od koszt utrzymania budynku i napraw?

Moja propozycja to system podobny do sieci hotelowych, marketów lub powierzchni biurowych – inne firmy są właścicielami nieruchomości i wynajmują je operatorom na zasadach rynkowych. Co do remontów i napraw – to uwzględnia umowa stosownie do poziomu czynszu. Dla inwestora zwrot nakładów przy zakupie nieruchomości to okres 10-12 lat. Często stosowany leasing zwrotny jest prostszą konstrukcją stosowaną przez banki. Pozwala na uzyskanie kapitału na rozwój i spłatę w ciągu ustalonego okresu. Te konstrukcje są możliwe pod warunkiem ekonomicznego funkcjonowania szpitala zdolnego do spłaty zobowiązań. Właścicielami infrastruktury przychodni i szpitala Enel-Med są firmy zajmujące się wynajmem obiektów na zasadach rynkowych.

Przeczytaj także: „O przekształceniu wszystkich szpitali w spółki medyczne – i nie tylko”.