Zarys dokonań naukowych profesora Wiktora Feliksa Szokalskiego

Wiktor Feliks Szokalski (1811–1891) z powodu trudnej sytuacji historycznej na ziemiach polskich XIX wieku kształcił się poza ich granicami, w Niemczech i Francji. Konieczność podporządkowywania się obcym zwierzchnikom miała negatywny wpływ na sytuację uniwersytetów, działalność naukową i edukację w tamtym okresie. Po odbyciu studiów i szkoleń wrócił do kraju, gdzie kontynuował swoje badania, kształcąc kolejne pokolenia specjalistów. Był znanym lekarzem, naukowcem, spo-łecznikiem i nauczycielem. Autor ponad 200 prac naukowych. Nazywany jest ojcem polskiej okulistyki. W niniejszym artykule przedstawiamy rys działalności naukowej uczonego.
W 1828 roku Wiktor Feliks Szokalski rozpoczął studia lekarskie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego [1]. Z powodów politycznych był zmuszony przerwać je w trakcie trzeciego roku nauki i wyemigrował do Niemiec [1, 2]. Tam kon-tynuował studia i w 1834 roku uzyskał tytuł doktora medycyny, broniąc pracę O twarzy Hipokratesa (De facie Hippocratica) [1]. Brak możliwości praktykowania zawodu na ziemiach niemieckich był powodem przeprowadzki do Paryża. Tam uczony po raz trzeci podjął studia na kierunku lekarskim i szczególnie zainteresował się okulistyką. Był uczniem i asystentem światowej sławy okulisty Juliusza Siechela [1, 3]. W 1839 roku po raz drugi zyskał tytuł doktora po napisaniu rozprawy doktorskiej O podwójnym widzeniu jednoocznym lub podwójnym widzeniu w jednym oku (La diplopie unioculaire ou la doublevision d „un oeil) [1, 2]. W tym czasie prowadził również wykłady, seminaria i kursy, pisał artykuły m.in. do czasopisma „L’Esculape” oraz był członkiem wielu towarzystw medycznych [3]. Przedłożywszy rozprawę O ośrodkach mózgowych funkcji wzrokowej, wy-grał konkurs na stanowisko kierownika w nowo utworzonej Katedrze Oftalmologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednak ze względów politycznych nie doszło do objęcia stanowiska [2].
W latach 50. XIX wieku powrócił do Polski, gdzie po raz kolejny musiał zdać egzamin lekarski. Został konsultantem, a później Lekarzem Naczelnym Instytutu Oftalmicznego w Warszawie [1, 2].
Prężny rozwój okulistyki w Europie niejako wymusił konieczność zmian na ziemiach polskich. Niezbędnym elementem było stworzenie podręcznika okulistyki dla studentów i lekarzy. Zadania podjął się Wiktor Szokalski, który w 1870 roku w Warszawie wydał pierwszy polski podręcznik okulistyki pt. Wykład chorób przyrządu wzrokowego człowieka [1, 4].
Po kilku latach pracy dzieło...


View full text...