PUM stawia na epigenetykę

Grant z Agencji Badań Medycznych (w wysokości ponad 29 mln 980 tys. zł) na stworzenie Regionalnego Centrum Medycyny Cyfrowej RCMC szczecińska uczelnia otrzymała we wrześniu 2023 r.  - Centrum Medycyny Cyfrowej ma osiągnąć pełne moce badawcze w ciągu pięciu lat” – poinformował prof. Andrzej Ossowski, dyrektor RCMC, kierownik Katedry Medycyny Sądowej PUM.

Będziemy w stanie dostarczyć nowych narzędzi diagnostycznych i analitycznych

- Po stworzeniu zespołu bioinformatycznego i całej infrastruktury badawczej, która ma wykonywać analizy genetyczne, epigenetyczne, będziemy w stanie dostarczyć nowych narzędzi diagnostycznych, nowych narzędzi analitycznych, których teraz nie ma - powiedział Ossowski.

Podkreślił, że RCMC zgromadzi w jednym miejscu ogromną ilości danych. Ich integracja i analiza pozwoli skuteczniej leczyć pacjentów.

Epigenetyka jest nauką zajmującą się dziedzicznymi mechanizmami ekspresji genów, które nie są zależne od zmian w sekwencji DNA. Analizy epigenetyczne pozwolą dostrzec korelacje np. między przebytymi chorobami a miejscem pracy danej osoby; albo ustalić zależność między chorobami wirusowymi i nowotworami. Prof. Miłosz Parczewski, kierownik Katedry Chorób Zakaźnych PUM, konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych, podczas konferencji w PUM mówił, że reprezentuje „praktyczno-wirusologiczny” wymiar projektu RCMC.

Co trzecia osoba jest nosicielem choroby genetycznej25 kwietnia jest międzynarodowym dniem DNA. Wyniki badań genetycznych przeprowadzonych z udziałem 13 tys. osób z Polski, Słowacji i Czech wykazały, że co trzecia osoba jest nosicielem mutacji genetycznej, a nietolerancji pokarmowych jest znacznie więcej, niż moglibyśmy się spodziewać.

- Zajmujemy się badaniem zmienności wirusowej, badaniem zmienności genetycznej i dynamiką filo, czyli patrzeniem, jak rozprzestrzenianie się wirusów wpływa na nasze życie, jak można temu zapobiec, co można z tego wywnioskować – powiedział prof. Parczewski.

Zwrócił uwagę, że duża część danych klinicznych jest, jak to określił, „uwięziona” w dokumentacji papierowej. Powiedział, że cyfryzacja np. danych dotyczących Covid będzie bardzo pożyteczna. - I powiązanie tego z danymi molekularnymi, z danymi wirusologicznymi, z danymi genetycznymi pacjentów, celem przewidywania i analizy ryzyk – wyjaśnił Parczewski.

Do systemu PUM będą mogły się włączyć inne szpitale

Ossowski podkreślił, że system ma służyć nie tylko PUM. Będą mogły się do niego włączyć inne szpitale. Zauważył, że sieć informatyczna służąca medycynie jest od lat rozbudowywana, powstają nowe serwerownie. - W tej chwili największym problemem są moce obliczeniowe urządzeń i miejsce, w którym te dane są przechowywane – przyznał Ossowski.

RCMC ma rozwiązać te problemy. Pracujące tam zespoły bioinformatyczne będą korzystać także ze sztucznej inteligencji, która pozwoli szybciej opracowywać zgromadzone dane.

Zmiany epigenetyczne są dziedziczone przez wiele pokoleńModyfikacje epigenetyczne mogą być przenoszone poprzez plemniki nie tylko z rodziców na dzieci, lecz także na kolejne pokolenia. Proces ten, nazywany jest transgeneracyjnym dziedziczeniem epigenetycznym.

„Szczecin staje się międzynarodowym centrum epigenetyki”

Prof. Tomasz Wojdacz, który pięć lat temu przeniósł się z uniwersytetu w duńskim Aarhus na szczeciński PUM, ocenił, że epigenetyka ma szansę zrewolucjonizować medycynę i inne dziedziny nauki.

Wojdacz kieruje Samodzielną Pracownią Epigenetyki Klinicznej PUM i jest prezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Epigenetyki Molekularnej i Klinicznej, które - jak powiedział - organizuje największą cykliczną konferencję zrzeszającą naukowców i konsolidującą tę dziedzinę. - Szczecin staje się międzynarodowym centrum epigenetyki – stwierdził Wojdacz.

Ossowski powiedział, że uczelnie w regionie, nie tylko PUM, powinny postawić na nowe kierunki kształcenia związane z bioinformatyką, bo specjalistów w tej dziedzinie potrzeba coraz więcej.

500 mln. zł na sieć służąca wymianie danych naukowych

RCMC PUM ma być jednym z 18 ośrodków w Polsce, które stworzą sieć służącą wymianie danych naukowych. Agencja Badań Medycznych przeznaczyła na to prawie 500 mln zł.

RCMC w Szczecinie ma działać w obiektach Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 2 na Pomorzanach.